Sykstus IV
Francesco Della Rovere (urodzony w Celle Ligure, 21 lipca 1414 roku, zmarł w Rzymie, 12 sierpnia 1484 roku) herb Syn Leonarda Della Rovere i Luchiny Monleone. Papież, Biskup Rzymu, Wikariusz Jezusa Chrystusa, Następca i Książe Apostolski, Najwyższy Biskup Kościoła, Patriarcha Świata od 9 sierpnia 1471 roku do 12 sierpnia 1484 roku. Jego panowanie przypominało rządy renesansowego księcia, sprawującego mecenat nad naukowcami i artystami, toteż kuria uległa dalszej sekularyzacji. On sam wyróżniał się bezgranicznym nepotyzmem i symonią. Pochodził z Celle pod Savoną. Był początkowo mnichem franciszkańskim. Skończył studia w Padwie i Bolonii, uzyskując tytuł profesora prawa kanonicznego. Następnie został prowincjałem w Ligurii, potem w 1464 roku generałem zakonu, a Paweł II mianował go 18 września 1467 roku kardynałem. Papieżem został 9 sierpnia 1471 roku po zaprzysiężeniu wedle ówczesnego zwyczaju tzw. kapitulacji wyborczej. Po wyborze na Tron Piotrowy, przemienił papiestwo w monarchię świecką, a członków własnej rodziny obsypał zaszczytami i dobrami. Dwóch swoich krewnych, Pietra Riariego i Guliana della Rovere - późniejszego Juliusza II - mianował kardynałami. Kiedy jeden z nich, po bardzo występnym życiu, zmarł w roku 1474 roku, papież nadał natychmiast godność kardynalską następnemu bratankowi. Jego usiłowania, aby zapewnić temu bratankowi jedno z włoskich księstw, uwikłały papieża w wielkie spory z włoskimi władcami. Jego nepoci okazali się utracjuszami, a on sam dał się wciągnąć w konflikt między możnymi rodami bankierów florenckich, biorąc udział w tzw. spisku Pazzich. Był on wymierzony w dwóch braci z rodu Medyceuszy, a doprowadził do zasztyletowania jednego z nich. Doszło do samosądów oraz wojny z Florencją, której kres położyło dopiero zagrożenie tureckie. W swoich staraniach o zorganizowanie krucjaty przeciw Turkom papież był osamotniony. Po walkach, które toczyły się wewnątrz Italii, zawarł on wieczysty pokój z Neapolem, Florencją i Mediolanem, a Wenecję obłożył interdyktem, ekskomunikując Radę Wenecką i samego dożę. W kapitulacji wyborczej Sykstus zobowiązał się do zwołania soboru, ale i tego nie dotrzymał. Nepotyzm Sykstusa IV skłonił chorwackiego dominikanina, Andreasa Zamometica, arcybiskupa Granci, do otwartej krytyki (uważał, że jako chrześcijanin i następca apostołów jest do tego upoważniony) i próby zwołania w marcu 1482 roku ponownie Soboru Bazylejskiego, który zdetronizowałby papieża i reformę Kościoła. Zamometic został wówczas uwięziony przez cesarza Fryderyka III i popełnił samobójstwo, a Sykstus obłożył Bazyleę interdyktem, na skutek, czego sobór się nie zebrał. Sykstus IV przemienił Rzym w stolicę renesansowego przepychu: wznosił kościoły i pałace, budował drogi i mosty, a także dobudował oratorium przy apartamentach papieskich, nazwane od jego imienia Kaplicą Sykstyńską. Sprowadził do Rzymu największych mistrzów malarstwa, rzeźby i muzyki, takich jak np. Sandro Botticelli. Rozwinął działalność archiwum i biblioteki na Watykanie. 1 stycznia 1480 roku utworzył Gwardię Szwajcarską, którą ukonstytuował później Juliusz II - mundury dla gwardzistów zaprojektował sam Michał Anioł. Niewiele można powiedzieć o działaniach wewnętrzno-kościelnych Sykstusa IV: ogłosił rok 1475 jako Rok Święty, w którym znowu wielu pielgrzymów nawiedziło Rzym. Upowszechniał kult maryjny, a konstytucją Cum praeexcelsa ustanowił święto Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny. Troszczył się o zakony żebracze. Pobłogosławił ślub wielkiego księcia moskiewskiego Iwana III z córką wygnanego despoty Morei Tomasza Paleologa, katoliczką Zoe, ale nadzieje, że ten związek włączy Rosję do walki przeciw Turkom, Kościół prawosławny na Rusi zjednoczy z Rzymian, okazały się płonne. Na prośbę Ferdynanda II Aragońskiego i Izabela I Kastylijskiej 1 listopada 1478 roku ustanowił inkwizycję hiszpańską wymierzoną w Żydów i mahometan, zatwierdzając jako wielkiego inkwizytora Hiszpanii Tomása de Torquemadę. Doszło tam do ogromnych nadużyć, ponieważ denuncjator otrzymywał jedną czwartą majątku osoby skazanej za herezje. Pontyfikat tego papieża był dla Kościoła nieszczęściem: wśród 34 kardynałów, których mianował, było sześciu bratanków; a w ogóle nie było wśród nich godnych szacunku osobistości w sensie religijnym i moralnym. Tak oto wciąż postępowało dzieło zeświecczenia Kurii, za co główną odpowiedzialność ponosił papież. Potrzeby finansowe Sykstusa związane z utrzymaniem i rozbudową dworu oraz wydatkami na rozmaite dzieła sztuki i na zaopatrzenie jego rodziny wzrastały do niesamowitych rozmiarów. Sykstus przekształcił Rzym w stolicę renesansu (fundując m.in. Kaplicę sykstyńską). Zmarł 12 sierpnia 1484- pozostawiając następcy trudne do udźwignięcia dziedzictwo. Pochowany w grotach watykańskiej Bazyliki św. Piotra. Zarówno w środowiskach katolickich jaki i protestanckich, były szeroko rozgłaszane plotki o homoseksualnych skłonnościach papieża Sykstus IV. Kronikarz Stefano Infessura (ok. 1440 roku), zapisał iż Sykstus IV miał preferować Giovanniego Sclafenato (zmarł w 1497 roku), którego mianował kardynałem i biskupem Parmy, a po śmierci którego wyryto napis na grobie Sclafenato znajdujący się w parmeńskiej katedrze, który brzmi: "został mianowany kardynałem z powodu jego lojalności i przywar ducha i ciała", co może świadczyć o papieskich skłonnościach. Sykstus IV według opublikowanej kroniki włoskiego historyka Stefano Infessura, "Diary of the City of Rome", Sykstus był "miłośnik chłopców i sodomitów" - który przyznawał beneficja i biskupstwa, w zamian za usługi seksualne, i mianował wielu młodych mężczyzn kardynałami, ze względu na ich urodę.USTAWA z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. 1994 Nr 24 poz. 83 z późn. zmianami)
Bogdan Pietrzyk